Sâm Hoa Kỳ, với tên khoa học là Panax quinquefolius L., là một loài cây thuộc họ Ngũ gia bì, còn được biết đến với các tên khác như sâm Wisconsin, sâm Mỹ, sâm Canada. Cây có hoa trắng rực rỡ, nở rộ vào mùa hè, tạo thành cụm hoa tán độc đáo trên trục chính của lá. Quả sâm mọng, màu đỏ, thường chứa đến 3 hạt.
Rễ sâm Hoa Kỳ - phần quan trọng của cây, có hình dạng thoi hoặc hình trụ, có màu vàng nhạt đến vàng. Trong thành phần hóa học, sâm chứa nhóm saponin triterpenoid gọi là ginsenosides, với các nhóm chính là protopanaxadiol (PPD) và protopanaxatriol (PPT). Các ginsenosides như Rb1, Rb2, Rc, Rd, Re, và Rg1 chiếm tới 90% tổng lượng và thường xuyên được sử dụng như một chỉ số quan trọng trong quá trình phân tích các sản phẩm từ sâm Hoa Kỳ.
Sâm Hoa Kỳ thường được sử dụng trong y học cổ truyền để điều hòa khí huyết, điều trị nội nhiệt, ho có máu, mệt mỏi, khô miệng và cổ. Nghiên cứu cho thấy ginsenosides trong sâm có tác dụng bảo vệ tế bào thần kinh, cải thiện nhận thức và tình cảm, hỗ trợ điều trị ung thư và các bệnh tim mạch.
Với hệ thần kinh, sâm chứa ginsenosides Rb1, Rg1, Rd và Re, giúp bảo vệ tế bào thần kinh và ngăn ngừa sự suy giảm trí nhớ. Trong hệ tim mạch, nghiên cứu chỉ ra rằng sâm Hoa Kỳ có tác dụng ngăn ngừa thiếu máu cục bộ, ổn định nhịp tim và tăng huyết áp, có thể liên quan đến khả năng chống oxy hóa của ginsenoside Re.
Đối với bệnh tiểu đường, sâm Hoa Kỳ và sâm châu Á đều có tác dụng hạ đường huyết, nhưng sâm Hoa Kỳ có khả năng hạ đường huyết sau bữa ăn. Trong điều trị ung thư, sâm Hoa Kỳ có khả năng ngăn ngừa và ức chế sự phát triển của khối u, đặc biệt là khi kết hợp với thuốc 5-fluorouracil.
Tóm lại, sâm Hoa Kỳ là một loại thảo dược tự nhiên có nhiều ứng dụng trong lĩnh vực y học và có tiềm năng tích cực đối với sức khỏe và cảm giác của con người.
Nguồn tham khảo: PGS. Tiến sĩ Trần Thanh Nhãn cùng Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tuyền, chuyên gia tại Đại học Y Dược TPHCM.